کاربرد در دندانپزشکی:

از دهانشویه کلر هگزیدین در مطب دندانپزشکی و در منزل استفاده می‌شود. موارد کاربرد دهانشویه کلرهگزیدین در مطب دندانپزشکی:

الف) به دنبال کاربرد توربین و آنگل و یا دستگاه جرمگیری اولتراسونیک پخش آب و هوا به صورت ذرات ریز و معلق میکروبی همراه است. مصرف کلرهگزیدین توسط بیمار قبل از شروع کار، شانس پخش عوامل میکروبی قابل انتقال در محیط را کم کرده و آلودگی محیط کلینیک را کاهش می دهد.

ب) همچنین از این ماده برای شستشوی کانال ریشه دندان نیز استفاده می شود.

در خانه به صورت موقت زمانی که مسواک زدن امکان پذیر نیست می توان از دهان شویه به عنوان جانشین مسواک استفاده کرد. مثلا زمانی که به دنبال جراحی دهان یا جراحی های لثه به دلیل وجود زخم و بخیه امکان استفاده از مسواک وجود ندارد با کنترل شیمیایی پلاک میکروبی، بهبود زخم و جراحات دهانی تسریع می گردد. بهتر است دهانشویه کلرهگزیدین نیم ساعت بعد از مسواک زدن استفاده شود که حداکثر قدرت ضد باکتریایی خود را حفظ نماید.

اثر بخشی این دهانشویه به دوز مصرف آن بستگی دارد و نه به غلظت آن. دوز درمانی دهانشویه کلرهگزیدین مصرف 10 میلی گرم تا 20 میلی گرم از دهانشویه با غلظت 0.2 درصد تا 0.12 درصد می‌باشد. کاربرد آن دوبار در روز    ( بعد از صبحانه و قبل از خواب) از محلول 0.2% می باشد که به مدت 30 تا 60 ثانیه در دهان نگاه داشته می‌شود.

عوارض استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین

• کلرهگزیدین طعم ناخوشایندی دارد و می تواند موجب تغییراتی موقتی در حس چشایی بشود. بویژه این تاثیر در مورد طعم شوری است که باعث بی مزه شدن غذا می گردد و این تغییر به غلظت کلرهگزیدین بستگی دارد.

• کلرهگزیدین موجب پدید آمدن رنگ قهوه‌ای بر روی دندان‌ها و پرکردگی ‌های همرنگ دندان، مخاط دهان و زبان می‌شود. این تغییر رنگ خارجی بوده و توسط پالیشینگ دندان برطرف می‌شود.

• موارد کمی از تورم یک طرفه یا دو طرفه گلو در اثر مصرف کلرهگزیدین گزارش شده است.

• کلرهگزیدین با تاثیر بر تجزیه گلوکز باکتری‌ها از تولید اسید توسط آنها جلوگیری می‌کند و محیط را قلیایی نگه می‌دارد که این عامل زمینه را برای تشکیل جرم فوق لثه ای آماده می‌کند.

به طور معمول نمی توان دهانشویه را به عنوان جایگزین مسواک در کنترل پلاک میکروبی و تمیز کردن سطوح دندانی استفاده کرد. بلکه بهتر است استفاده از آن به همراه مسواک زدن و در تکمیل آن به کار آید.

ده نکته درباره دهان‌شویه‌ها

1- عمده ترین عوامل جرم زدای موجود در دهان شویه ها، شامل این موارد است: فنل، آمونیاک، الکل، روغن‌های فرار و ترکیبات ید.

2- از مهم ترین نکات درباره دهان‌شویه‌ها این است که استفاده نابجا از آنها ممکن است موجب پنهان‌سازی پوسیدگی دندان و در نتیجه تأخیر در درمان بیماری‌هایی مانند التهابات شدید لثه و عفونت‌های چرکی دهان و لثه شود. 

3- در صورتی که پس از مسواک‌‌ زدن کامل، بوی بد از دهان خارج شود، تشخیص بیماری‌های لثه ارزش دارد. در این شرایط نباید آن را با دهان‌شویه‌های معطر پوشاند و باید به دندانپزشک مراجعه کرد.

4- فلوراید، در برخی دهان‌شویه‌ها، ماده اصلی است و در برخی دیگر جزیی از فرمولاسیون دارویی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان است.

5- برخی دندانپزشکان به عنوان درمان کمکی برخی از بیماری‌های دهان و دندان یا پاک‌ سازی و بهبود پس از جراحی‌های دهان و دندان، دهان‌شویه‌های حاوی آب اکسیژنه یا سرم شستشو تجویز می‌کنند.

6- مصرف درازمدت دهان‌شویه‌های اکسیژنه موجب تحریک بافت نرم، از دست رفتن کلسیم سطوح دندان‌ها و رویش موهای سیاه روی زبان می‌شود.

7- ستیل پیریدینیوم از محلول‌های دهان‌شویه است که می توانید برای ضدعفونی یا خوش‌بو کردن دهان خود، 20 قطره از آن را در نصف فنجان آب حل کنید و هر سه ساعت یک بار، دهانتان را با آن بشویید.

8- کلرهگزیدین از دیگر محلو‌ل‌های دهان‌شویه است که می‌توانید روزی دو بار، در صبح و شب، پس از مسواک‌ زدن مقداری از آن را به مدت 30 ثانیه در دهان غرغره کنید. این محلول برای ضدعفونی‌کردن و التیام بخشیدن به التهابات لثه و زخم‌های مخاطی دهان مانند آفت به کار می‌رود.

9- برای تأثیر بهتر دهان‌شویه‌ها، پس از استفاده‌ کردن از آنها، تا 30 دقیقه از شستن دهان و نوشیدن مایعات پرهیز کنید.

10- تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، تنگی‌نفس و اختلال هوشیاری از عوارض بلع اتفاقی کلرهگزیدین و ستیل پیریدینیوم است که باید بلافاصله با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفت.

دندانپزشکی در رشت کلیک کنید.